GS Trần Lâm Biền, Nhà nghiên cứu Văn hóa tín ngưỡng nêu quan điểm: An táng thuộc về tín ngưỡng không thể áp đặt, nhưng cần cắt nghĩa để người ta hiểu rõ vì sao có chuyện cải táng, vì sao có quan niệm “mộ tròn mả dài”.
“Xu hướng con người khi chết mong muốn đi về miền hạnh phúc. Mả là hung táng, thân con người chưa sang cát thì mả làm đại khái và còn dài. Cải táng là thời điểm người ta nói chung mong muốn được lên thượng giới, vì vậy mộ tròn là theo ý nghĩa tượng trưng cho bầu trời. Giữa mộ có huyệt không xây kín làm lỗ thông thiên”, GS. Trần Lâm Biền nói.

Về chuyện hỏa táng, GS Trần Lâm Biền cho rằng, phải hiểu rõ ý nghĩa của tục này. “Nhiều người không thích bị thiêu, kể cả nhà tu hành. Nhưng nếu họ hiểu thiêu mang ý nghĩa rất cao cả, thì người ta sẵn sàng hỏa táng thôi. Nhà Phật có nói đến chuyện giải thoát. Đức Phật thọ ký cho thần lửa-vị tu sĩ cao cả- thông qua thần lửa mọi thứ trở nên sạch sẽ tuyệt đối kể cả nhục thân, ứng thân, chỉ còn pháp thân không vướng bụi trần phiêu diêu về miền cực lạc. Những người theo đạo Phật phải nghĩ được như vậy. Nhiều nơi trong đó có Ấn Độ, những người theo Phật đều lên giàn hỏa”, GS Biền nói.

Hỏa táng là lựa chọn của nhiều tộc người, nhiều tôn giáo. Theo phân tích của GS Trần Lâm Biền, hỏa táng xong thậm chí chẳng cần chôn cất nữa. “Chôn lọ tro xuống đất là điều không tốt lành, nhưng họ chỉ theo nhau làm mà không rõ lí do. Lọ tro thường đặt ở nơi linh thiêng, với người Môn- Khơme ở Việt Nam thì nơi linh thiêng nhất là ban thờ, sau này họ theo Phật thì gửi lọ tro lên chùa”, ông nói.

GS Trần Lâm Biền cho rằng chuyện thay đổi phong tục cải táng cần suy nghĩ và đem ra bàn bạc kỹ, dẫu vậy ông cũng khẳng định văn hóa cải táng trước đi với dân số khoảng 20 triệu người hợp lý, nay dân số tăng gấp năm lần phải có sự điều chỉnh. “Tuy nhiên làm thế nào thì làm cũng cần tạo sự thích hợp cả về thực chất lẫn tinh thần”, ông nói.