Tất niên hay còn được gọi là tiệc Tất niên chính là một trong những nghi thức dùng để đánh dấu việc kết thúc một năm cũ và chuẩn bị bước sang một năm mới. Đây chính là phong tục tập quán lâu đời và mang nét đẹp đặc trưng của người dân Việt Nam chúng.

Tất niên sẽ được tiến hành vào đúng chiều ngày 30 Tết, đây là thời gian mà mọi người vây quần bên nhau, tổ chức ra những bữa cơm ăn mừng, tiệc văn nghệ để có thể tổng kết lại và nhìn xem một năm qua chúng ta đã làm được gì… đặc biệt là hơn là cùng nhau đón giao thừa và mừng năm mới bên cạnh nhau.

Mỗi khi nhắc đến cúng Tất niên thì mỗi con người Việt Nam chúng ta đều cảm thấy trong người hào hứng lạ thường, cảm giác hôm nay trời rất đẹp, ai cũng vui cười và niềm nở.

Lễ cúng tất niên chính là một nếp sống tâm linh của người Việt Nam, để sau một năm 365 ngày làm việc mệt mỏi và vất vả, bươn trải ngoài xã hội thì chiều ngày 30 Tết với bữa cơm cúng Tất niên mọi người sẽ dọn dẹp sạch sẽ để ngồi lại bên nhau và chuẩn bị đón năm mới, năm Nhâm dần 2022.

Cúng Tất niên như thế nào là chuẩn phong tục?
Như các bạn đã biết thì lễ cúng tất niên chính là một trong những nét văn hoá truyền thống từ xa xưa để thể hiện lòng tri ân của con cháu đối với ông bà tổ tiên cũng như các vị thần, thánh..

Cho nên, mâm cúng tất niên không nên bày biện quá hoa mĩ và cầu chỉ. Chỉ cần bạn có tâm, chuẩn bị cho mâm cúng những món đồ gần gũi với gia đình mình, đặc biệt nên lựa chọn những món đồ phù hợp với kinh tế của từng nhà nữa.

Lễ vật và đồ cúng tất niên
Theo phong tục từ bao đời nay thì các lễ vật bắt buộc phải có ở trong mâm cũ cúng tất niên đó chính là:

Bánh chưng
Trầu cau
Hoa tươi
Vàng mã

Miền Bắc: tại người dân phía Bắc thì có hai món ăn quen thuộc không thể thiếu trong lễ cúng tất niên hay ngày Tết đó chính là gà luộc, những món khó hay xào mặn.

Miền Trung: tại đây thì người dân sẽ đòi hỏi việc cúng tất niên cầu kì hơn như: phải có bánh chưng, bánh tét, giò lựa hay gà góp rau răm và thịt heo luộc cũng như giá chua…

Miền Nam: ở trong mâm cỗ tất niên của người dân miền Nam thì sẽ có bánh tét, canh măng hay thịt kho tàu và gỏi tôm thịt, củ kiệu và tôm khô.

Hướng dẫn cách bày bàn thờ
Vào dịp quan trọng này thì tất cả các gia đình đều sắm dọn bàn thờ của ông bà và tổ tiên, khi đó mỗi gia đình sẽ có cách bày bàn thờ ông bà, tổ tiên khác nhau, tuỳ thuộc vào tín ngưỡng truyền thống của từng gia đình.

Đối với dân miền Bắc thì trong mâm cỗ lễ tất niên thì phải được chuẩn bị 4 bát, 4 đĩa. Nếu là cỗ lớn thì phải là 6 bát và 6 đĩa hoặc 8 bát và 8 đĩa. Những con số trên sẽ phải tuỳ thuộc vào quy mô của từng mâm cỗ nữa.

Trong mâm cỗ thì nên để những món nóng và có nước ở trung tâm mâm cỗ để tránh tình trạng rơi hay đổ vỡ.

Ở trên bàn thờ thì nên để nến hay đèn sáng ấm, tuỳ thuộc vào kích thước của bàn thờ ra sao hay sở thích và phong tục của từng miền mà bạn có thể lựa chọn loại hoa cúng tất niên sao cho phù hợp nhất.

Cúng tất nhiên ở trong nhà hay ở ngoài trời?
Theo thông thường thì tất cả các hộ gia đình hiện nay đều cúng tất niên ở trong nhà để tạo ra sự ấm cúng cũng như thể hiện sự tri ân của con cháu với ông bà, tổ tiên.

Còn đối với những hộ gia đình giàu có, nhiều điện kiện thì có thể chủ nhà sẽ cúng thêm một mâm cỗ ở ngoài trời để có thể cảm tạn thần linh trong một năm qua đã hỗ trợ và phù hộ cho gia đình họ.

Tuỳ vào phong tục, vị trí cúng trong nhà hay ngoài trời mà gia chủ sẽ chuẩn bị lễ cúng tất niên khác nhau và bài cúng tất niên khác nhau nữa.

Bài văn cúng lễ tất niên cúng năm
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.

– Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

– Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.

– Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ……………..

Hôm nay là ngày 29 tháng Chạp năm Bính Thân

Tín chủ (chúng) con là: …………………………………….

Ngụ tại: ………………………………………….. …………………………………………..

Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.

Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.

Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.

Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)

Hi vọng với những chia sẻ ở trên về lễ cúng tất niên cuối năm sẽ giúp bạn hiểu hơn về nghi lễ cúng tất niên nhé. Còn về bài cúng tất niên thì các bạn có thể lên google search “bài cúng tất niên cuối năm” khi đó sẽ ra rất nhiều, bạn có thể cầm điện thoại để đọc trong lễ cúng cuối năm nhé.